Hekimlerde Tükenmişliğin Nedeni Sağlık Politikaları - Halkın Doktorları

  01.12.2013   2950 okunma   
Hekimlerde tükenme sendromunu konu alan çalışmalar, son yıllarda hızla artıyor. Uzun süre stresli çalışma, fiziksel ve duygusal yorgunluk, duyarsızlaşma ve üretkenlikte azalma ile karakterize olan sendrom, hekimlerin iş ve yaşam kalitelerini olumsuz yönde etkiliyor.
Bir insan neden hekim olmak ister? Topluma fayda sağlama, toplum içinde saygın bir yer edinme gibi insani beklentilerle bu meslek seçilebilir. Tarihte hekimler öncelikle iktidar sahiplerine sağlık hizmeti sunan kişilerdi. Kapitalizmle beraber işçinin sağlığı patron için önemli hale gelince, toplumun geneline sağlık hizmeti sunumu yaygınlaşmış ve hekim herkes tarafından ulaşılır olmuştur. Şimdi ise herkesin ulaşabildiği hekimlikten tükenen hekimliğe geçiş yapılan bir dönemdeyiz.

Hekimlerde tükenme sendromunu konu alan bilimsel çalışmalar, son yıllarda hızla artıyor. Uzun süre, stresli çalışma, fiziksel ve duygusal yorgunluk, duyarsızlaşma ve üretkenlikte azalma ile karakterize olan tükenmişlik sendromu, hekimlerin iş ve yaşam kalitelerini olumsuz yönde etkiliyor.

Tükenmişlik sendromu Muhteşem Yüzyıl dizisinin Hürrem karakterini canlandıran Meryem Uzerli’nin hastalığı olarak, çoğu kişinin duyduğu bir durum olsa gerek. Tükenme kavramı; duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı gibi alt kategorilerde incelenebilir. Duygusal tükenmişlik kavramı, bireyin duygusal kaynaklarının tükenmesi ve enerjisinin azalmasını tanımlamaktadır. Duyarsızlaşma, çalışanın hizmet verdiği kişilere karşı takındığı negatif, ciddiyetsiz tavır ve duyguları tanımlamaktadır.

Toplum nezdinde aşağılanan hekimler
Hekimlerde tükenmişliğin son yıllarda artmasının, uygulanan sağlık politikaları ile yakından ilgisi olduğu aşikardır. Hekimi toplum nezdinde aşağılayan, paragöz ilan eden, kamu spotları ile hekimlere gözdağı veren bir sistem sosyal açıdan tatmin olmayan hekimlerin sayısının artmasına neden olmaktadır.

Yapılan çalışmalarda hekimlerin meslek seçimi azımsanmayacak bir oranda rastlantısal veya yakınlarının etkisiyle olmaktadır. Bugün hekimlerin büyük kısmı emekçi ailelerinden gelen insanlardır, zengin olup sınıf atlama hayali kuran ama sonuç olarak emekçi kalacağını fark ederler. Hekimler büyük bir hızla işçileşmektedirler. Yine büyük kısmından, “ben neden bu mesleği seçtim ki” yakınması duyulmaktadır.

Asistan hekimlerin sorunları
En az bir hobisi olan hekimlerde tükenmişliğin daha az olduğu gözlenmiştir. Hobi için boş zaman gerekir. Aklının bir köşesinde çalışması gereken sınav olan hekimler bu kadar hızla tükendiklerine göre hobiye vakit bulamamaktadırlar.

Tükenmişliğin en çok görüldüğü grup olan asistan hekimlerin önemli bir kısmının iş memnuniyeti bulunmadığı ve bu kişilerde istediği uzmanlık dalını kazanamamış olanlar ve sadece pratisyen hekim olarak çalışmak istemediği için uzmanlık eğitimi alanların, iş memnuniyeti bulunanlara göre anksiyetelerinin daha yüksek olduğu saptanmıştır. Asistanlık döneminde çalışma saatlerinin uzun olması, sık nöbet tutulması, uykusuzluk, öğrenilmesi gereken bilginin fazla oluşu, deneyim eksikliği gibi pek çok faktörün bu sonuçlara neden olabilir.

Tükenmişlik engellenebilir mi?
Çalışma koşullarının düzenlenmesi, eğitime ağırlık verilmesi, psikolojik destek birimlerinin oluşturulması ve örgütsel düzenlemelerin yapılması gibi önlemler alınabilir ama uzun yıllar boyunca çalışan, elinden çalışmak dışında bir şey gelmeyen, etrafında ticaret, müteahhitlik, arazi rantı vs. ile hızla zenginleşenleri seyreden ve üstüne dayak yiyen, hakaret edilen, düşük ücrete ve daha çok çalışmaya zorlanan hekimlerin tükenmişliğine çare bulunması zor.


Kaynak: haber.sol.org.tr / 21.11.2013
Sağlık Çalışanlarına Yönelik Her Boyutuyla Şiddet Çalıştayı Raporu
Sağlık Çalışanlarına Yönelik Her Boyutuyla Şiddet Çalıştayı Raporu
Her doktorun duvarına asması gereken yazı! ‘Kötü doktor’ teorisi!
Her doktorun duvarına asması gereken yazı! ‘Kötü doktor’ teorisi!
Doktor Bir Annenin Feryadı! - Uzm. Dr. Sanem Eren
Doktor Bir Annenin Feryadı! - Uzm. Dr. Sanem Eren
Bir Hekim Daha Katledildi! - Prof. Dr. Haldun GÜNER (Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum A.D.Öğretim Üyesi)
Bir Hekim Daha Katledildi! - Prof. Dr. Haldun GÜNER (Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum A.D.Öğretim Üyesi)
Bir 14 Mart yazısı: Rica etsem, bir saatliğine doktor olur musunuz bugün?
Bir 14 Mart yazısı: Rica etsem, bir saatliğine doktor olur musunuz bugün?
DOĞUMHANELERDE ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ VE ÇALIŞAN GÜVENLİĞİNİ ETKİLEYEN NEDENLER (Mehtap Akçapınar - Tonay İnceboz)
DOĞUMHANELERDE ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ VE ÇALIŞAN GÜVENLİĞİNİ ETKİLEYEN NEDENLER (Mehtap Akçapınar - Tonay İnceboz)